
1915 Yılı Karadeniz Ereğli Nüfusu ve Özellikleri
11 Nisan 2018 20:36:06
BaşbakanlıK Osmanlı Arşivi’nde yapmış olduğum çalışmalar sonucunda Ereğli’nin Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumiyye Kalem-i Umumi Evrakı arasından 4 Ağustos 1915 tarihli Ereğli’nin demografik yapısı ve köyleri ile ilgili Ereğli Nüfus Müdürlüğü tarafından hazırlanmış ayrıntılı bir cetvele ulaştım.
Bu cetvel hem Ereğli’nin köylerinin hane, kadın ve erkek nüfus sayılarını vermesi bağlamında hem de köylerin eski isimlerinin tespiti bağlamında oldukça önemli veriler sunmaktadır. Şimdilik burada Ereğli nüfusunu genel hatları ile almaya çalışacağım. Bu nüfus cetveli Ereğli’nin aynı zamanda I. Dünya Savaşı yıllarında iki adet Rum ve bir adet Ermeni yerleşim yerlerinin isimleri ile hane, kadın ve erkek sayılarını da vermektedir.
Ereğli Nüfus Müdürlüğü’nce hazırlanmış 4 Ağustos 1915/22 Temmuz 1331 tarihli cetvele göre:[1]
Ereğli’deki köy sayısı: 92
Hane sayısı: 6388
Müslüman Kadın Sayısı: 13920
Müslüman Erkek Sayısı: 13886
Müslüman Toplam Nüfus: 27806
…………………………………………………………………………………………………
Ermeni Hane Sayısı: 125
Ermeni Kadın Sayısı: 318
Ermeni Erkek Sayısı: 324
Ermeni Toplam Nüfus: 642
……………………………………………………………………………………………….......
Rum Hane Sayısı: 44
Rum Kadın Sayısı: 129
Rum Erkek Sayısı:141
Rum Toplam Nüfus: 270
Cetveldeki veriler daha önceki verilerle değerlendirildiğinde Rum hane sayısının 1296/1879 Kastamonu Vilayet Salnamesi’nde 131 olduğu ve Rum nüfusunun da 418 olduğu görülmektedir. Yine aynı salnamede Ermeni hane sayısı ise 68, nüfus da 152 olarak verilmiştir. 1311/1893 Kastamonu Vilayet Salnamesinde ise Ermeni hane ve nüfusunun sıfır olduğu belirtilmektedir.[2]
1915 yılına gelindiğinde Rum hane sayısı 131 haneden 44’e düşmüştür. Rum nüfusu da azalarak 418’den 270’e düşmüştür.
Ermeni hane sayısı da 68 haneden 125 haneye yükselmiştir. Ermeni nüfusu da 1879-1915 arasında 152’den 642’ye yükselmiştir. Yaklaşık 36 yıllık bir süreçte Ereğli’deki Ermeni hane sayısı iki katına çıkarken Ermeni nüfus ise beş kata yakın bir artış göstermiştir.
[1] Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umumiyye Kalem-i Umumi Evrakı,1/3,Lef 1
[2] Burhan AKBAŞ, Alaplı Tarihi,Salmat Matbaa,Ankara,2017, s.40-41