
1848 Yılı Ereğli Nüfusu ve Özellikleri
08 Kasim 2018 11:23:56
Alaplı ve Ereğli nüfus verileri ile ilgili olarak en eski ve en sağlıklı nüfus verilerini 1870 (Hicri 1287) Kastamonu Vilayet Salnamesi verilerine göre değerlendirmekteydik. Ve bu salnamede Ereğli ve Alaplı’nın spesifik nüfus özelliklerine de ulaşamamaktaydık.Ancak Başbakanlı Osmanlı Arşivleri’nde yapmış olduğum çalışmalarda 26 Kasım 1848 tarihli nüfus defterinde Samakov Alaplı ve karyelerinin hane ve nüfus verilerine ulaşmış ve yine bu sayfalarda 19 Haziran 2018 tarihinde yazmıştım. Yukarıda bahsedilen 1848 tarihli nüfus defteri Ereğli’nin nüfus özellikleri konusunda da ilk ve ayrıntılı nüfus verilerini bizlere sunmaktadır. 1848 tarihli nüfus defterinde Ereğli, Bendereğli Kaza’sı olarak anılmaktadır.1848 tarihli nüfus defterine göre Ereğli, 7 mahalle ve 193 köy ve köy altı yerleşim birimlerinden oluşmaktadır. Toplam yerleşim birimi 200’dür.Bu 200 yerleşim biriminde nüfus, reayanın inançlarına göre taksim edilmiş ve sınıflandırılmıştır. Ereğli’de Müslüman nüfus 2.589 haneye sahipken Rumlar 66 haneye, diğer gayrimüslimler ise 9 haneye sahip olmuşlardır. Ereğli ve havalisindeki toplam hane sayısı 2.664 olmuştur. Yine 1848 tarihli nüfus defterine göre Ereğli’de nüfusun inanç esaslı dağılımı da şu şekilde olmuştur.Müslüman nüfus 8.324, gayrimüslim nüfus 26, Rum nüfus da 200 olarak gerçekleşmiştir. 1848 yılı Ereğli Kazası toplam nüfusu ise 8.551 olarak gerçekleşmiştir. Gayrimüslim toplam nüfus/Müslüman nüfus oranı 226/8.551= 0,027’dir.Hane başına düşen Müslüman nüfus oranı 8.324/2.589= 3,21’dir.Hane başına düşen Gayrimüslim nüfus oranı 226/75= 3.01’dir.Nüfus verilerine göre hem Müslim hem de Gayrimüslim nüfusun hanelere dağılımı çekirdek aileye işaret etmektedir.1848 Ereğli toplam nüfusu 8.551 iken 1870 yılına geldiğimizde bu nüfus 14.696’ya yükselmiştir. 1872 yılında Gayrimüslim hane sayısı (Rum ve Ermeni) 114’e, Gayrimüslim toplam nüfus sayısı (Rum ve Ermeni) 422’ye yükselmiştir. 1848 yılındaki toplam 75 olan hane sayısı ile 1872 yılı toplam hane sayısı birlikte değerlendirildiğinde 24 yıllık bir sürede 39 hanelik bir artış söz konusudur.1848 Ereğli nüfusu ile Osmanlı’nın son döneminde 1. Dünya Savaşı içinde 1915 yılında Ereğli nüfusuna karşılaştırdığımızda Müslüman hane sayısı 2589’dan 6388’ yükselmiştir. Gayrimüslim hane sayısı 1848’de 75 iken 1915 yılında 169’a ulaşmıştır. Yalnız bu hane sayısı içinde Rum hane sayısı 66’dan 44’e düşerken Ermeni hane sayısı müthiş bir artışla 125’e yükselmiştir. Tüm bu veriler Ereğli ve havzasında çok ciddi dış göçlere işaret etmektedir. Ereğli nüfusu ile ilgili ayrıntılı bilgilere Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’nın Kuruluşu ve Ereğli Havzası 1960-1980 isimli kitabımdan ulaşabilirsiniz.Olay67 gazetesinin birinci yılını kutlar, Olay67 ailesine güzellikler dilerim.
1880 yılında şimdi Aksaray ili Gelveri (Güzelyurt) kasabasının Türkçe konuşan Rum ahalisinden ticari sermaye sahibi önde gelen zenginlerden bir kaç aile Ereğli'ye yerleşmek amacı kasabayı terk ettiler. Kaynak: KAAM (Küçük Asya Araştırmaları Merkezi - Atina: Tanıklıklar kısmında 1920 lerde Kavalada yaşayan bir kasabalı göçmenin ifadesi)
- s.
- 1