Balkan Savaşları buralarda yaşayan Türklerin anılarından büyük acılarıyla anavatana, Anadolu’ya göç dalgasına yol açmıştır. Bulgarların Osmanlının eski başkenti Edirne’yi alması ile bu göç dalgasına Trakya’nın fakir fukarası da katılır.

Edirne ilinin Kırkilise Sancağı’nın bugünkü adıyla Kırklareli ilinin Kara Hamza Köyü’nde iptidai muallimi, yani ilk okul öğretmeni olarak yapan İsmail Efendi de Edirne’nin işgali ile yollara düşer.

İlk durağı payitaht olur.

Muhacirlik zordur.

Her şeyi geride bırakır muhacir.

Elindeki tek sermayesi ise muallimliğidir.

İstanbul’da iptidai muallimi olarak yeniden görev almak için Maarif Nezareti’ne başvurur ve Alaplı İptidai Mektebi’ne tayin edilir.

Hayatına yeni bir yolculuk yeni bir sayfa sığdırır Muallim İsmail Efendi.

Sekiz aya yakın görev yapar Alaplı’da.  Ailesini de yanında getirmez tanımadığı, bilmediği bu yerlere. Öyle ya savaş bitecek, düşman kovulacak maaile tekrar Kırkkilise’ye dönülecektir. Aylar birer birer eskirken beraberinde yokluk ve yoksunluğu da artırır. Ailesi yoksulluktan perişan haldedir. Aile özlemi de katmer katmer olmuştur Karadeniz’in bu küçük nahiyesinde.

Edirne de kurtulmuştur.

O halde Alaplı’da neden durulmalıdır?

Muallim İsmail Efendi soluğu 6 Ekim 1913 Pazartesi günü Ereğli Kaymakamlığı’nda alır.

Öğretmene de yakışan tertemiz bir yazı ile döşenir derdini dilekçesine.

"‘..son derece mahkumiyet ve perişaniyet olduğundan lütfen"’ yol verin gideyim eski görev yerime diye.

Eğer mümkün değilse de eski görev yeri civarında yakın bir yere de razıdır.[1]

Ereğli Kaymakamlığı Muallim İsmail Efendi’nin Alaplı’dan tayin talebini Bolu Mutasarrıflığı’na bildirir. Bolu Mutasarrıflığı da Muallim İsmail Efendi’nin eski görev yerine tayin talebini 19 Ekim 1913 tarihinde Maarif-i Umumiye Nezareti’ne(Milli Eğitim Bakanlığı) bir yazı ile bildirir.[2]

Maarif Nezareti Muallim İsmail Efendi’nin tayin talebine 26 Ekim 1913 Pazar günü cevap verir.

Muallim İsmail Efendi için haber bir müjde değildir.

Rüşdiye ve iptidai Muallimlerine ilişkin vilayet kanunu dağ gibi önünde belirmiştir.

İsmail Efendi’nin doğrudan eski görev yerine dönmesi muallimlerle ilgili vilayet kanunu müsaade etmemektedir.

Ancak Maarif Nezareti Muallim İsmail Efendi’ye bir ışık bir yol da göstermiştir ilgili yazıda.

Eğer hala eski görev yerine tayin olmak istiyorsa doğrudan doğruya bu talebini Edirne Maarifine yapmalıdır.

Muallim İsmail Efendi bu durum karşısında ne yapmıştır?

Alaplı’da kalmak mı Alaplı’dan gitmek mi daha zor?

* Tarih Öğretmeni, Araştırmacısı, Yazar. akbasburhan@hotmail.com

[1] Başkanlık Osmanlı Arşivi, MF. İBT. 00462 lef 1

[2] Başkanlık Osmanlı Arşivi, MF. İBT. 00462 lef 3